Etiketten leren lezen

Het overkomt je vast ook weleens: je staat in de supermarkt met een (nieuw) product in je handen, en je snapt niks van de tabellen, blokken tekst en bewaaradviezen. Waar moet je eigenlijk op letten, bij het lezen van zo’n etiket? Hoe maak je een gezonde keuze uit het grote aanbod aan producten? En wat betekenen al die cijfertjes en tabellen nou eigenlijk? We leggen het graag aan je uit.

Wettelijk verplicht

Wat er zoal op het etiket vermeld staat, is niet zomaar een vrije keuze van de fabrikant. Hier zijn strenge regels aan verbonden, vastgelegd door de Europese wet Voedselveiligheid en de Nederlandse Warenwet. Vervolgens ziet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) erop toe dat deze wetten worden nageleefd. Dit geldt voor zowel producten die je in de winkel koopt, als online aankopen. Op ieder etiket moet je tenminste de volgende vijf onderdelen terugvinden:

1. Lijst met ingrediënten

Deze lijst is meestal geordend volgens de aanwezige hoeveelheid in het product. Dat betekent dat het eerstgenoemde ingrediënt het meeste aanwezig is. Dit geeft je meteen al een goede indicatie: is ‘suiker’ het eerstgenoemde bestanddeel op de verpakking? Dan is het vast niet erg gezond. Wil je weten wat al die E-nummers betekenen? Op de website van het Voedingscentrum kan je het eenvoudig opzoeken. Let bij het lezen van de ingrediënten ook op alternatieve benamingen van bijvoorbeeld suiker. Er staat namelijk niet altijd ‘suiker’ op ieder etiket. Houd in gedachten dat fructose, dextrose, melasse, maltose en glucose allemaal vormen van suiker zijn.

2. Allergie-informatie

Wat natuurlijk niet mag ontbreken, is de allergie-informatie. Het is wettelijk verplicht om bepaalde allergenen (zoals bijvoorbeeld pinda’s, ei, soja, schaaldieren, ...) te vermelden op het etiket. Deze vind je meestal vetgedrukt in de lijst met ingrediënten terug, of staan apart vermeld onder het kopje allergie-informatie.

Soms kan een fabrikant niet garanderen dat een product in aanraking is gekomen met een allergeen (bijvoorbeeld omdat er in dezelfde fabriek ook producten worden geproduceerd die een allergeen bevatten). In dat geval wordt er vermeld dat het product sporen van een allergeen kan bevatten.

3. Voedingswaarde

Op etiketten van voedingsmiddelen staat ook telkens de voedingswaarde vermeld. Dit is altijd per 100 gram, maar vaak ook per portie. De voedingswaarde per 100 gram is bijvoorbeeld handig wanneer je producten met elkaar wilt vergelijken, omdat de porties van verschillende producten niet altijd overeen komen.

De lijst begint meestal met energie, uitgedrukt in kilocalorieën (kcal) en/of Kilojoule (kJ). Dit kan je dan weer vergelijken met je dagelijkse behoefte aan energie: als volwassen vrouw (tot ongeveer 50 jaar) heb je zo’n 2000 kilocalorieën per dag nodig, voor een volwassen man zijn dat er 2500. Dit betekent dat, als een product per portie zo'n 500 kcal bevat, je hiermee als vrouw al op 25% van je dagelijkse energie-inname zit. Verder is het belangrijk om te letten op de hoeveelheid suiker, verzadigd vet en zout in een product.

4. Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH)

Etiketten van voedingssupplementen zien er net een beetje anders uit. Hierop staan namelijk geen voedingswaarden vermeld. Wel vind je een tabel terug met de hoeveelheid van elke voedingsstof die in het supplement aanwezig is, evenals de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid of ADH die is vastgelegd door de Europese Richtlijn Etikettering. Deze ADH geeft aan hoeveel je dagelijks minimaal nodig hebt van een bepaalde voedingsstof en dit kan bij sommige producten hoger zijn dan 100%. 

De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid moet je niet verwarren met de maximaal veilige hoeveelheid (die ook wettelijk is vastgelegd, maar niet op etiketten vermeld staat). Deze hoeveelheid geeft aan wat je per dag dag veilig kan innemen zonder dat dit schadelijk is en is dus niet hetzelfde als de ADH. Op onze website vind je een handige tool waarmee je kunt nagaan of je niet teveel van een bepaalde stof binnenkrijgt met de inname van voedingssupplementen. 

5. Houdbaarheid

Ook staat op het etiket de houdbaarheidsdatum. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de THT (tenminste houdbaar tot) en de TGT (te gebruiken tot) datum. De TGT datum vind je terug op producten die snel bederven. Na deze datum, is het dan ook ten zeerste af te raden om een product nog te gebruiken.

Bij de THT datum, die overigens op de meeste voedingsmiddelen en -supplementen te vinden is, geldt dat je het in principe nog kan gebruiken nadat de datum is verstreken, maar dat je zelf goed moet letten op kleur, smaak en geur. Gebruik je zintuigen en oordeel zelf of je het product nog kan gebruiken.

6. Productgegevens

Tot slot staan op het etiket altijd de naam en het adres van de producent vermeld, zodat je steeds weet met wie je contact kan opnemen bij vragen of klachten.

Vragen?

Heb je vragen over bovenstaande informatie? Onze voedingsdeskundigen zitten voor je klaar om al je vragen te beantwoorden. Mail je vraag naar [email protected].

Bron:
Voedingscentrum
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)
Etiketwijzer